Onderhoudsvrije tuin of een onderhoudsvriendelijke tuin?

Een tuin heeft natuurlijk altijd een beetje onderhoud nodig dus een 100% onderhoudsvrije tuin bestaat eigenlijk niet. Veel mensen denken dat zo veel mogelijk bestrating leggen onderhoudsvriendelijk is, maar dat is een illusie. Op bestrating krijg je in de winter redelijk snel algen of vuil, dus je zult nog steeds twee keer per jaar je terras moeten reinigen. Ook groeit er in de voegen van tegels onkruid. Met een aardappelschilmesje op je knieën klinkt niet erg onderhoudsvriendelijk, of wel?

Daarbij is het aanleggen van alleen maar verharding ook slecht voor het milieu. Zoals we ook in de tuintrends hebben beschreven, zorgt verharding ervoor dat de zon weerkaatst en het dus warmer blijft. In steden resulteert dit in wel een paar graden opwarming. Daarnaast komt al het regenwater in het riool terecht waardoor er twee problemen ontstaan: de grond onder de tuin wordt droog en het riool in steden raakt overbelast. Tot slot zorgt verharding ook voor minder dieren en insecten in de tuin en dit komt de biodiversiteit niet ten goede. Tot zover ons betoog over het milieu. We vinden het toch belangrijk om het benoemd te hebben, maar we gaan nu weer verder over de onderhoudsvriendelijke tuin.

Onderhoudsvriendelijke borders

Beplanting betekent niet meteen dat je tuin veel onderhoud vereist. Er zijn namelijk behoorlijk wat soorten beplanting die weinig onderhoud vereisen en die er zelfs voor zorgen dat er zeer beperkt onkruid groeit. De eerste uit dit rijtje is daar natuurlijk een perfect voorbeeld van.

15 tips voor een onderhoudsvriendelijke tuin

In het kopje hierboven hebben we al een aantal handige tips gegeven voor onderhoudsvriendelijke borders. Nu behandelen we ook de rest van de tuin.

1. Schakel een tuinontwerper in

Deze tip gaat je heel veel onderhoud schelen. Een tuinontwerper heeft veel ervaring met het ontwerpen van onderhoudsvriendelijke tuinen. Wanneer je aangeeft dat je een onderhoudsarme tuin wil, wordt dit meegenomen in het ontwerp. De tuinontwerper zorgt bijvoorbeeld dat alles op een logische plek staat, waardoor er bijvoorbeeld geen lastige hoekjes zijn waar je heel moeilijk onderhoud kunt uitvoeren. Ook verwerkt hij of zij dan materialen die weinig onderhoud nodig hebben.

2. Gebruik niet teveel bestrating

Bestrating lijkt misschien een van de meest onderhoudsvriendelijke materialen, maar het tegendeel is waar. Je kunt veel beter een gazon of borders plaatsen. Bestrating moet regelmatig gereinigd worden van groene aanslag. Ook kan er tussen de voegen makkelijk onkruid groeien. Daarnaast blijven er makkelijker plassen liggen op bestrating, terwijl het water in grond veel makkelijker weg kan zakken.

3. Kies voor gladde tegels

Voor het gedeelte dat je wel bestraat, kun je het beste kiezen voor gladde tegels. Bijvoorbeeld tegels met een keramische toplaag. Wanneer er viezigheid op komt, zoals een beker koffie die omvalt, kun je deze tegels makkelijk reinigen. Daarnaast krijgen de algen en mossen hier geen kans om te groeien. Leg je tegels ook niet op schaduwrijke en vochtige plekken, want de kans is dan groter dat er hier groene aanslag ontstaat.

4. Maak de voegen dicht

Wanneer je de voegen tussen tegels dicht maakt, krijgt onkruid hier geen kans om te groeien. Dit kun je doen met voegmortel.

5. Gebruik hardhout of een andere duurzame houtsoort

Wil je tuinhout, zoals een pergola, vlonder of overkapping. Maak dan gebruik van hardhout (bijv. Angelim Vermelho) of in ieder geval een duurzame houtsoort, zoals Douglas. Dit is vaak iets duurder dan zacht tuinhout, zoals vurenhout. Maar het verschil ga je wel merken. Zacht tuinhout kan minder goed tegen vocht. Je kunt hout ook behandelen om te voorkomen dat het gaat vergrijzen. Investeer in een goede bus beits. Dat gaat je later veel werk en geld schelen.

6. Kunstgras in plaats van echt gras

Wil je wel een gazon, maar wil je liever niet het onderhoud dat een gazon met zich meebrengt? Overweeg dan om kunstgras in je tuin te leggen. Tegenwoordig is er kunstgras dat nauwelijks van echt gras te onderscheiden is. Een paar voordelen: geen onderhoud, geen geld kwijt aan bemesting en een grasmaaier en het blijft altijd groen. Kunstgras is wel duurder dan gewoon gras, maar het scheelt je heel veel onderhoud.

7. Een robotmaaier

Heb je toch liever echt gras? Kun je enorm genieten van de morgendauw op je gazon en gaat er niks boven de geur van versgemaaid gras? Als je dan het onderhoud wil beperken, kun je een robotmaaier overwegen. Zeker voor grotere oppervlaktes kan het niet alleen tijd besparen maar ook geld. Je plaatst eenmalig een robotmaaier met een laadstation en met draad onder het gazon baken je z’n territorium af. Hij detecteert het draad zelf als die op de grens komt. En nee, je zult er niet over struikelen, want het zit onder je gras.

8. Investeer in goed gereedschap

Goed gereedschap maakt elke klus makkelijker. Denk aan een scherpe en sterke snoeischaar waardoor je makkelijk door takken heen gaat in plaats van een botte, gammele schaar waarmee je je door elk twijgje heen moet worstelen.

9. Installeer een sproeisysteem

Wanneer je een groot gazon hebt, kan je ervoor kiezen om een sproeisysteem aan te leggen. Hoef je niet telkens met tuinslangen en sproeiers te gaan slepen.

10. Gebruik grind

Grind is een van de meest onderhoudsvriendelijke materialen. Je hebt er nauwelijks omkijken meer naar als het er eenmaal ligt. Af en toe even aanharken, zodat het egaal blijft. Dat is alles. Leg worteldoek onder het grind, zodat er niet allerlei onkruid de kop opsteekt. Een ander voordeel van grind is dat het water heel goed doorlaat. Je hebt dus geen last van waterplassen. Grind is er in ontzettend veel kleuren en soorten, dus je vindt vast iets dat je mooi vindt. Het kan de tuin heel verschillende sferen geven, zoals klassiek, modern of juist Mediterraan. Als je grind aanlegt, is het goed om jezelf af te vragen of het vooral sier is of ook echt een looproute of zelfs een route is waar je wilt rijden. Een dikke grindlaag is natuurlijk moeilijk begaanbaar maar met grindmatten kun je er voor zorgen dat het grind goed op zijn plek blijft en relatief hard aanvoelt. Dat voorkomt ook nog een hoop harken.

11. Plaats opsluitbanden

Opsluitbanden plaats je aan de randen van je bestrating. Dit zorgt ervoor dat de bestrating strak blijft liggen en niet verzakt. Je voorkomt ook dat er kieren ontstaan waar makkelijk onkruid tussen kan groeien. Op de lange termijn scheelt dit je dus veel onderhoud.

12. Geen potten en plantenbakken

Wat we toch vaak zien is dat er gekozen wordt voor het dichtstraten van de hele tuin en dan enkele plantenbakken of sierpotten op de verharding. Daarbij wordt alleen vergeten dat het eigenlijk meer onderhoud vergt. Doordat deze zijn afgesloten kunnen de planten geen water en voeding uit de bodem halen. Met warm weer moet je dus meer dan gemiddeld je planten water geven en elke paar jaar moet je de planten verpotten. Niet de beste keuze dus voor een onderhoudsarme tuin.

13. Worteldoek

Worteldoek plaatsen kan de moeite waard zijn. Zeker onder grind ga je daar plezier van hebben. Zorg er wel voor dat er geen grond tussen het grind komt tijdens het aanleggen. Anders heb je binnen de kortste keren alsnog onkruid tussen het grind.

14. Beregening

Een beregeningsinstallatie kan helpen om je tuin onderhoudsvrij te maken. Zeker als het een droge periode is hoef je hem alleen maar op de timer te zetten en de rest gaat vanzelf. Gemak dient de mens, maar ook de tuin want deze zal er keurig bij blijven staan. Als je op vakantie gaat hoef je ook geen buren, vrienden of familie te vragen om water te geven.

15. Kies voor grotere planten

Ga je de tuin beplanten? Kies dan voor wat grotere planten. Dan zul je meteen minder onkruid hebben. Doordat je tuin voller staat, krijgt onkruid minder de kans. Ook het dichter op elkaar planten helpt natuurlijk, maar houd er wel rekening mee dat de planten voldoende ruimte hebben als ze volgroeid zijn. Deze methode kost wel iets meer, maar daar staat meteen minder onderhoud tegenover.

Onderhoudsvriendelijke tuin voorbeelden

We hebben inmiddels al veel uitgelegd over onderhoudsvriendelijke tuinen. We laten je graag ook een paar tuinvoorbeelden zien.

Een onderhoudsvriendelijke tuin aanleggen

Een onderhoudsvriendelijke tuin aanleggen, hoe pak je dat aan? Het is goed om eerst te kijken welke stappen je moet doorlopen om tot je eindresultaat te komen. De volgende stappen doorloop je bij het aanleggen van een onderhoudsvriendelijke tuin:
1. Tuinontwerp/plan maken
2. Bestellijst
3. Planning
4. Tuin leeghalen
5. Nieuwe grond/zand aanbrengen
6. De basis bouwen
7. Beplanting
8. Genieten van je tuin

1. Tuinontwerp of plan maken

Wil je zelf met de tuinaanleg aan de slag gaan? Dan is het verstandig om eerst een tuinontwerp te maken. Door een tuinontwerp cursus te volgen kun je veel geld en moeite besparen maar je kunt natuurlijk ook zonder de cursus gaan schetsen. Lees dan hier hoe je zelf een tuinontwerp maakt. Met een tuinontwerp creëer je eigenlijk je plan voor de tuin en kun je verschillende elementen goed visualiseren. Dat kan tegenwoordig zelfs al in 3D. Hierboven gaven we allemaal tips voor een onderhoudsarme tuin die je in je tuinontwerp kunt verwerken.

2.Bestellijst

Nadat je tuinplan klaar is, weet je welke materialen je nodig hebt voor het aanleggen van je onderhoudsvriendelijke tuin. Met je tuinontwerp creëer je meestal ook een lijst met materialen die je nodig hebt. Je begint dus met het voorbereiden door de juiste inkopen te doen. Maak hier een lijst van met de hoeveelheden die je nodig hebt en kijk waar je deze kunt bestellen. Met een beetje Googlen kom je meestal een heel eind.

3.Planning

Het is niet handig om alles tegelijk te gaan doen of door elkaar te laten lopen. Maak daarom een planning voor de aanpak van je tuin. Meestal begin je met het creëren van een schoon canvas door de tuin leeg te ruimen. De vervolgstappen bespreken we in de volgende punten. Bedenk ook goed welke materialen je wanneer nodig hebt en houd rekening met levertijden. Van nature zijn wij mensen optimisten en schatten we de tijd die we nodig hebben meestal korter in. Plan dus met extra marge om tijdnood te voorkomen.

4. Tuin leeghalen

Je oude tuin moet ruimte maken voor de nieuwe plannen. Nu gaan we echt aan de bak. Wat moet er allemaal uit? Hoeveel kubieke meter afval betreft het? Kleine hoeveelheden kun je zelf afvoeren bij de gemeentewerf. Bij grotere hoeveelheden kan het bestellen van een afvalcontainer handig zijn. Die zijn verkrijgbaar in 3m3 ,6m3 en 10m3.

Mocht het echt een groot project zijn, dan kan het ook lonen om een hoveniersbedrijf in te schakelen. Hoveniers hebben namelijk goede machines waarmee het werk een stuk efficiënter uitgevoerd kan worden.

TIP: het kan goedkoper zijn om afval zelf te scheiden. Het is bijvoorbeeld goedkoper om een container voor het groen te hebben en een container voor de stenen.

5. Nieuwe grond en zand aanbrengen

De meeste tuinen zakken, dus is het het ophogen van de tuin nodig. Nadat je tuin leeg is, kun je grond en zand aanbrengen om de tuin op de juiste hoogte krijgen. Als het kleine hoeveelheden betreft kan dit met zakken grond, maar als je meer dan een halve kuub nodig hebt is losgestort zand of grond aan te raden.  Dit kun je door een grond- of zandleverancier bij jou in de buurt laten bezorgen. Vervolgens kun je het de tuin in kruien naar de juiste plek. Om de hoogtes te bepalen zet je paaltjes neer en span je hier lijnen tussen om overal gelijk uit te komen. Een waterpas is een erg handig hulpmiddel.

6. De basis bouwen

Of je nou een pergola gaat plaatsen, een terras gaat leggen of een gazon gaat aanleggen: tijdens deze stap creëer je de basis van je tuin. Meestal is het handig om met het straatwerk te beginnen en daarna verdere elementen te bouwen. Gebruik bij het straatwerk altijd opsluitbanden. Dat voorkomt verzakken en dat scheelt weer onderhoud. Denk in ieder geval goed na over de volgorde van aanpak. Als je alle elementen heb gerealiseerd, staat de basis van je tuin, maar die is pas af met beplanting!

7. Beplanting

Dit vinden wij persoonlijk de leukste stap. Wellicht heb je ook een beplantingsplan gemaakt bij je tuinontwerp. Dan is het een kwestie van de juiste planten op de juiste plek zetten. Zorg er na het beplanten ervoor dat je voldoende water geeft, zeker bij warm weer.

8. Genieten van je tuin

Oké, misschien hebben we een beetje gelogen bij de vorige stap, want het allerleukste is natuurlijk het genieten van je nieuwe tuin.